KALENDARIUM XX I XXI WIEKU

“Nowe odkrycia w biochemii i fizjologii otworzyły drogę dla bardziej precyzyjnych testów diagnostycznych i bardziej skutecznych terapii, a spektakularne postępy w inżynierii biomedycznej umożliwiły lekarzowi i chirurgowi zbadanie struktur i funkcji organizmu za pomocą nieinwazyjnych technik obrazowania, takich jak ultradźwięki (sonar) , komputerowa tomografia osiowa (CAT) i jądrowy rezonans magnetyczny (NMR). Z każdym nowym rozwojem naukowym praktyki medyczne sprzed kilku lat stały się przestarzałe”.

Por. https://www.britannica.com/science/history-of-medicine/Medicine-in-the-20th-century oraz https://www.medicalnewstoday.com/articles/323538

KALENDARIUM XX I XXI WIEKU

1900-1919

1901: Karl Landsteiner, austriacki biolog i lekarz, zidentyfikował różne grupy krwi i podzielił je na grupy krwi.
Alois Alzheimer, niemiechmki psychiatra i k,neuropatolog, zidentyfikował „otępienie presenalne”, znane później jako choroba Alzheimera.
1903 :Holenderski lekarz i fizjolog Willem Einthoven wynalazł pierwszy praktyczny elektrokardiogram (EKG lub EKG).
1906: Frederick Hopkins, angielski biochemik, odkrył witaminy i zasugerował, że niedobory witamin były przyczyną szkorbutu i krzywicy.
1907: Paul Ehrlich, niemiecki lekarz i naukowiec, opracował chemioterapeutyczne lekarstwo na śpiączkę. W Jego laboratorium odkryto również arspenaminę (Salvarsan), pierwsze skuteczne leczenie kiły. Te odkrycia były początkiem chemioterapii.

1920-1940

1921: Kanadyjczyk Sir Frederick Banting i amerykanin Charles Herbert Bestodkryli insulinę.
1923 – 1927: Pierwsze szczepionki przeciwko błonicy, krztuścowi (krztusiec), gruźlicy (TB) i tężcowi.
1928: Sir Alexander Fleming, szkocki biolog i farmakolog, odkrył penicylinę pochodzącą z pleśni Penicillium notatum.
1929: Niemiecki lekarz Hans Berger zarejestrował po raz pierwszy fale mózgowe u człowieka.
1932: Gerhard Domagk, niemiecki patolog i bakteriolog, wytworzył Prontosil, pierwszy antybiotyk na rynku.
1935: Max Theiler, południowoafrykański mikrobiolog, opracował pierwszą skuteczną szczepionkę przeciwko żółtej febrze.

1941-1949

1943: Holenderski lekarz, Willem J. Kolff, pionier w produkcji sztucznych narządów zbudował pierwszą na świecie maszynę do dializy.
1946: Amerykańscy farmakolodzy Alfred G. Gilman i Louis S. Goodman odkryli pierwszy pomocny lek lek w chemioterapii raka.
1948: Amerykańscy chemicy Julius Axelrod i Bernard Brodie wynalazli acetaminofen (paracetamol, Tylenol).
1949: Daniel Darrow z Haroldem Harrisonem stworzył pierwszy roztwór elektrolitów do użytku klinicznego.

1950-1951

1952: Amerykański wirusolog Jonas Salk, wynalazł szczepionkę przeciwko polio.
1953: Amerykański chirurg John Heysham Gibbon, amerykański chirurg przeprowadził pierwszą w historii operację na otwartym sercu.
1953: szwedzki fizyk Inge Edler wynalazł ultrasonografię medyczną.
1954: Joseph Murray przeprowadził pierwszy ludzki przeszczep nerki, w którym dawcą i biorcą były dwie bliźniacze siostry.
1958: Rune Elmqvist, lekarz i inżynier, opracował pierwszy wszczepialny rozrusznik serca. Skonstruował również pierwszą atramentową drukarkę EKG.
1959: Min Chueh Chang, przeprowadził po raz pierwszy zapłodnienie in vitro (IVF). Przyczynił się również do opracowania złożonej doustnej pigułki antykoncepcyjnej, którą FDA zatwierdziła w 1960 r.

1960-1969

1960: Grupa Amerykanów opracowała technikę resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO).
1962: Szkocki lekarz i farmakolog Sir James W. Black, po zbadaniu wpływu adrenaliny na funkcjonowanie ludzkiego serca. wynalazł pierwszy beta-bloker (stosowany w leczeniu chorób układu krążenia). Ten sam lekarz opracował także cymetydynę, lek hamujący wydzielanie kwasu solnego przez komórki okładzinowe żołądka.
1963: Amerykanski lekarz Thomas Starzl, przeprowadził pierwszy ludzki przeszczep wątroby, a amerykański chirurg James Hardy,przeprowadził pierwszy ludzki przeszczep płuc.
Polski chemik Leo H. Sternbach, odkrył diazepam . Odkrył także chlordiazepoksyd (Librium), trimetafan (Arfonad), 
klonazepam (Klonopin), flurazepam (Dalmane), flunitrazepam (Rohypnol) i nitrazepam (Mogadon).
John Enders razem ze współpracownikami opracowali pierwszą szczepionkę przeciw odrze.
1965: Amerykański wirusolog Harry Martin Meyer, opracował szczepionkę przeciw różyczce. Szczepionka została udostępniona w 1970 roku.
1966: C. Walton Lillehei, pionier w chirugii na otwartym sercu amerykański chirurg, przeprowadził pierwszy udany przeszczep ludzkiej trzustki.
1967: Christiaan Barnard, południowoafrykański chirurg kardiochirurgiczny, przeprowadził pierwszy przeszczep serca z człowieka na człowieka.
W tym samym roku Maurice Hilleman, amerykański mikrobiolog i wakcynolog, wyprodukował pierwszą szczepionkę przeciw śwince. Opracował również ponad 40 innych szczepionek.

1970-1979

1970: Lekarze zastosowali pierwszy skuteczny lek immunosupresyjny pomocny przy przeszczepach narządów, cyklosporynęCyklosporyna jest stosowana z powodzeniem również w chorobach autoimmunologicznych.
1971: Raymond Vahan Damadian, armeńsko-amerykański lekarz medycyny, odkrył zastosowanie rezonansu magnetycznego (MRI) do diagnozy medycznej. W tym samym roku Sir Godfrey Hounsfield, brytyjski inżynier elektryk, przedstawił opracowaną przez siebie maszynę do tomografii komputerowej (CT lub CAT).
1978: Lekarze zarejestrowali ostatni (?) śmiertelny przypadek ospy.
1979: Pionierskie prace amerykańskiego lekarza Georga Hitchingsa i Gertrudy Elion, amerykańskiej biochemiczki i farmakolożki, doprowadziły do opracowania azyotymidyny (AZT), leku na HIV.

RYSZARD GRYGLEWSKI



W 1976 zespół w składzie Salvador Moncada, Ryszard GryglewskiStuart Bunting i John Vane odkrył prostacyklinę. Pracę opublikowano na łamach czasopisma Nature. Ryszard Gryglewski wraz z zespołem lekarzy z Krakowa po raz pierwszy zastosował prostacyklinę w leczeniu niedokrwienia kończyn dolnych.
Prowadził również badania nad zastosowaniem prostacykliny u pacjentów z niedokrwiennym udarem mózgu. W 1977 odkrył pierwszy selektywny inhibitor tromboksanów.
Na początku lat siedemdziesiątych opisał nieenzymatyczny mechanizm dla fibrynolitycznego działania niesterydowych leków przeciwzapalnych, wykazał rozszczepienie funkcji metabolicznych od inotropowych w sercu oraz udowodnił doświadczalnie, że “Rabbit Aorta Contracting Substance” jest metabolitem kwasu arachidonowego, czym umożliwił odkrycie w B. Samuelssonowi, laureatowi Nagrody Nobla, tromboksanu A2.
W 1975 spostrzegł, iż glukokortykosteroidy hamują uwalnianie kwasu arachidonowego z błon fosfolipidów, dzięki czemu R. Flower mógł odkryć lipokortyny.
Ogłosił i udowodnił hipotezę mówiącą, że częste napady astmy oskrzelowej spowodowane są zahamowaniem aktywności cyklooksygenazy przez aspirynę i inne niesterydowe leki przeciwzapalne.
W ostatnich latach odkrył, iż leki przeciwpłytkowe, m.in. klopidogrel, wywierają silne działanie fibrynolityczne w mechanizmie zależnym od śródbłonka tętnic.


źródło: ‘WIKIPEDIA” ZOBACZ WIĘCEJ

1980-1989

1980: Baruch Samuel Blumberg, amerykański lekarz, opracował test diagnostyczny i szczepionkę przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.
1981: Bruce Reitz, amerykański chirurg przeprowadził udaną pierwszą procedurę łączonego przeszczepu serca i płuc.
1985: Kary Banks Mullis, amerykański biochemik, ulepszył reakcję łańcuchową polimerazy (PCR).
1985: Sir Alec John Jeffreys, brytyjski genetyk, opracował techniki pobierania odcisków palców i profilowania DNA.
1986: Eli Lilly wprowadził na rynek fluoksetynę (Prozac), selektywny lek przeciwdepresyjny z inhibitorem wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI).
1987: Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) zatwierdziła pierwszą statynę, lowastatynę (Mevacor).

1990-2000

1998: James Alexander Thomson, amerykański biolog, stworzył pierwszą ludzką embrionalną linię komórek macierzystych.

30 stycznia 2023
zmarł prof. RYSZARD GRYGLEWSKI



Prof. Ryszard Gryglewski zmarł w wieku 91 lat. Był cenionym lekarzem i wybitnym uczonym. Prowadził działalność naukową nie tylko w Polsce, ale też za granicą. O jego osiągnięciach przypomniał Uniwersytet Jagielloński. “Stworzył nową dziedzinę farmakologii – farmakologię śródbłonka” – napisano.
Informację o jego śmierci przekazał w środę na Facebooku Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum. “Z wielkim smutkiem informujemy, że 30 stycznia zmarł prof. Ryszard Gryglewski, wybitny uczony, autor przełomowych odkryć w dziedzinie farmakologii, wieloletni kierownik Katedry Farmakologii WL, rektor Akademii Medycznej w Krakowie w latach 1981-84″ – czytamy. 
ZOBACZ WIĘCEJ: Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum (cm-uj.krakow.pl)
oraz
https://wiadomosci.radiozet.pl/polska/prof-ryszard-gryglewski-nie-zyje-byl-wybitnym-lekarzem-i-naukowcem