Dżuma dymienicza jest prawdopodobnie najbardziej wyniszczającą chorobą zakaźną, z jaką ludzkość kiedykolwiek miała do czynienia. Jej czynnik sprawczy, Yersinia pestis, został niedawno odkryty w kilku szczątkach ludzkich datowanych na III tysiąclecie p.n.e. , ale w tamtym czasie brakowało mu zdolności do wywoływania epidemii dżumy dymieniczej przenoszonej przez ektopasożyty. Badacze oceniają, że jej genetyczne przystosowanie do przenoszonego przez pchły patogennego stylu życia nastąpiła na krótko przed początkiem pierwszego tysiąclecia p.n.e., co zbiega się z niektórymi pierwszymi opisami epidemii dżumy. Starożytne opisy są jednak zazwyczaj niewystarczające, aby uzyskać jednoznaczne potwierdzenie sprawcy zarazy. Na przykład choroba, która dotknęła Filistynów w XI wieku p.n.e., została uznana za najwcześniejszą znaną epidemię dżumy dymieniczej, ale w rzeczywistości mogła być spowodowana czerwonką lub tularemią.